Covid-19 đã thay đổi cách người Mỹ tiêu tiền thế nào?

Trong vài tuần, các trụ cột trong ngành công nghiệp Mỹ về cơ bản đã dừng hoạt động. Máy bay, nhà hàng và sân vận động đột nhiên trống rỗng. Ở nhiều tiểu bang, các doanh nghiệp được coi là không cần thiết – bao gồm các nhà bán lẻ hàng hóa xa xỉ và sân golf – đã được lệnh đóng cửa. “Đây là sự sụt giảm mạnh nhất trong chi tiêu của người tiêu dùng mà chúng tôi từng thấy”, Luke Tilley, nhà kinh tế trưởng tại Wilmington Trust, bình luận.

Tất cả dữ liệu dưới đây đều dựa trên phân tích của New York Times từ Earnest Research, theo dõi và phân tích hành vi mua hàng bằng thẻ tín dụng và thẻ ghi nợ của gần 6 triệu người Mỹ. Mặc dù dữ liệu không bao gồm các giao dịch tiền mặt và do đó không phản ánh tất cả doanh số bán hàng, nhưng nó cung cấp một lát cắt về tác động của Covid-19 đến nền kinh tế.  

Một số công ty như Walmart, Amazon và Uber Eats đã ghi nhận tăng trưởng đột biến trong mua hàng. Nhưng khách hàng của nhiều doanh nghiệp khác thì lại ngừng chi tiêu, theo dữ liệu này.

Cách mọi người chi tiêu xác định công ty nào tồn tại và ai đang có việc làm. Trong những tuần gần đây, hơn 16 triệu người lao động đã nộp đơn xin thất nghiệp. Con số này được dự báo là vẫn sẽ tăng. Chi tiêu của người tiêu dùng về cơ bản có thể sẽ khác đi trong nhiều tháng tới. Sau đây là những gì đang diễn ra.

Khi các nhà hàng đóng cửa và mọi người bắt đầu ở nhà vào tháng trước, các cửa hàng tạp hóa đã đắt khách. Trong khoảng 7 ngày kết thúc vào ngày 18/3, doanh số bán hàng tạp hóa đã tăng 79% so với năm trước. Các mặt hàng chủ lực được mua nhiều gồm mì ống, bột mì, giấy vệ sinh và xà phòng. Thực phẩm chế biến và đồ hộp cũng thịnh hành.

Sau 18/3, doanh số có giảm nhưng vẫn cao hơn bình thường. Từ 26/3 đến ngày 1/4, doanh số tăng 7%. Những đơn vị thắng lớn là dịch vụ giao hàng tạp hóa trực tuyến và các công ty cung cấp bữa ăn tận nhà chưa nấu sẵn (meal kit).

Các lệnh yêu cầu ở nhà trên khắp đất nước trong những tuần gần đây đã “tiêu diệt” ngành du lịch. Chi tiêu cho hàng không, khách sạn, du lịch trên biển và cho thuê xe đã chững lại. Các trang web đặt phòng du lịch trực tuyến như Expedia, Airbnb và Priceline chứng kiến doanh số sụt giảm. Nhìn chung, doanh số lĩnh vực du lịch đã giảm nhanh chóng trong tháng qua, với doanh thu trong tuần kết thúc vào ngày 1/4 giảm 85% so với cùng kỳ năm trước.

Trong những thời kỳ suy thoái trước đây, các doanh nghiệp dịch vụ như nhà hàng vẫn hoạt động tương đối tốt. Nhưng giờ thì không. Với sự giãn cách xã hội, hầu hết nhà hàng đã được lệnh ngừng cung cấp dịch vụ ăn tại chỗ. Các nhà hàng cao cấp, phổ thông đến tiệm thức ăn nhanh, với các công ty từ Momofuku đến McDonald, đều chật vật. Chỉ các nhà hàng có bán mang đi thì ghi nhận doanh số tăng vọt ở mảng này.

Ngoài việc đóng góp lớn vào lượng người thất nghiệp kỷ lục, ngành ăn uống bị hủy hoại có khả năng làm trầm trọng thêm nền kinh tế. “Theo truyền thống thì lĩnh vực này đã giúp cho các lần suy thoái không xuống quá thấp”, ông Tilley nói, “Trong trường hợp này, việc ngừng chi tiêu bắt buộc của người tiêu dùng đối với lĩnh vực này đang gây ra khủng hoảng kinh tế”.

Hiện tại, nhiều thú vui giải trí yêu thích của người Mỹ đã bị hạn chế. Rạp chiếu phim, công viên giải trí đóng cửa. Các câu lạc bộ và nhà hát đều im lặng. Nhưng trong khi hầu hết các loại hình giải trí yêu cầu mọi người tụ tập đều bị trì hoãn, thì có một vài điểm sáng. Chi tiêu cho các công ty trò chơi video như Twitch và Nintendo đang bùng nổ. Các dịch vụ phát trực tuyến, bao gồm Netflix và Spotify, cũng đang tận hưởng lợi nhuận.

Ngay cả trước khi có Covid-19, ngành bán lẻ đã phải vật lộn để thích nghi với sự phát triển của thương mại điện tử. Cuộc khủng hoảng hiện nay tiếp tục làm mọi thứ tồi tệ hơn. Cửa hàng bách hóa, thời trang nhanh, cửa hàng sneaker và những đơn vị khác trong ngành đã thấy doanh thu suy yếu trong những tuần gần đây.  

Đối với nhiều người, làm việc tại nhà có nghĩa là chấm dứt đi lại. Do đó, taxi, các công ty gọi xe như Uber và Lyft, dịch vụ vận chuyển hàng loạt và bãi đậu xe đều đã chứng kiến sự sụt giảm doanh số. Các công ty chia sẻ xe tay ga như Lime và Bird, chịu cú đánh chí mạng. Và với ít xe hơn trên đường, doanh số bán xe và phụ tùng ôtô cũng giảm.

Không ai đi tập thể dục những ngày này. Đó là tin xấu cho các công ty thể hình như 24 Hour Fitness và SoulCycle. Không ai đi ra ngoài nhiều, điều này cũng không may cho các công ty làm đẹp và chải chuốt như Sephora và Great Clip.

Hiện tại, chi tiêu thậm chí còn giảm mạnh trong ngành chăm sóc sức khỏe, vì các bác sĩ, nha sĩ và chuyên gia y tế làm trong các chuyên môn không liên quan đến Covid-19 đang “ế” bệnh nhân hơn. Một số bệnh viên đối mặt với doanh thu thấp đã cắt giảm lương của bác sĩ và nhân viên y tế. “Thật đáng ngạc nhiên, chúng tôi thực sự đã thấy sự suy giảm trong chi tiêu chăm sóc sức khỏe”, ông Tilley nói nhất là trong tình hình hiện tại.  

Phiên An (theo The New York Times)